Zon, zonbescherming en huidkanker.

Door: Judith Febus

De zon

Het is weer lente, en de zon schijnt weer volop. 
Te veel zon is slecht voor ons, maar toch worden we ook blij van de zon. Licht kan erg fijn zijn na een lange herfst en winter. Gebrek aan licht, geeft vaak ook gebrek aan energie. Als er te weinig licht is, word je slaperig doordat er te veel melatonine aangemaakt wordt in ons lichaam.  Het hormoon melatonine zorgt ervoor dat je slaperig wordt als het donker wordt. Melatonine is ook heel nuttig, omdat het een antioxidant is tegen veroudering en kanker, het repareert het DNA. Licht zorgt voor de aanmaak van serotonine. Dit hormoon zorgt er onder andere voor dat we ons energiek voelen. 

Het is dus begrijpelijk dat mensen het fijn vinden om in de lente en de zomer toch te genieten van de zon. Hoe doen we dat op de juiste manier? En wat zijn de risico’s van de zon?

Door de zon wordt vitamine D aangemaakt. Maar vitamine D halen we ook uit onze voeding. Bijvoorbeeld uit verschillende soorten vette vis. Vitamine D kan door de zon aangemaakt worden door UV-B-straling. Door een zonnebank, zal er geen vitamine D aangemaakt worden doordat dat UV- A-straling betreft. Door een zonnebank ontstaat enkel pigmentaanmaak door de hoge dosis UV-A-straling. Maar geen verdikking van de opperhuid, deze verdikking heeft een belangrijke beschermende functie heeft tegen zonneschade. De zonnebank is een absolute no-go! In winterperiodes zou je je vitamine D beter op peil kunnen houden door het slikken van voedingssupplementen. 

Zonbescherming

Het is belangrijk om elke dag in ieder geval de ontblote gedeeltes van je lichaam in te smeren of te beschermen. Gezicht, hals, armen en handruggen zijn dan ook voorkeurslocaties voor diverse soorten huidkanker. Ook de hoofdhuid is belangrijk om te beschermen, met name als er weinig haargroei is. Dus zorg voor een leuk petje of hoedje. Wanneer de huid verbrand verhoogt dit de kans op huidkanker enorm. Ook zorgt overmatige blootstelling aan Uv-straling, voor verschillende soorten hyperpigmentatie en huidveroudering. Ouderdomsvlekken (lentigo solaris), poikiloderma en sproeten, zijn goedaardig maar wel een teken dat er te veel zon exposie is geweest. 

Het is ook erg belangrijk om kleine kinderen in te smeren met een spf 30 of 50. Er zijn speciale UV-werende kleertjes te koop, welke extra bescherming bieden voor het gevoelige lichaam en hoofdhuidje van kinderen. Zonbescherming moet in de EU aan strenge eisen voldoen. Bij de apotheek of bij de huidtherapeut zijn vaak diverse goede zonnebrandcrèmes te koop. Het is belangrijk om voldoende zonnebrand te gebruiken en deze bij te smeren na het zwemmen of zweten. Voor een volwassen lichaam zijn één a twee eierdopjes zonnebrandcrème nodig om goed beschermd te zijn tegen de zon.  Sowieso is het belangrijk om je zonnebrandcrème elke 1,5-2 uur bij te smeren. Een zonnebrandcrème zorgt ervoor dat er beschermde ‘dakjes’ worden gelegd over onze huid (minerale filters zoals titaniumdioxide en zinkoxide) en ‘vangt’ de vrije radicalen (chemische filters).

Antioxidanten kunnen helpen tegen zonbeschadiging. Met name vitamine A, C en E. Deze kunnen als crème helpend zijn, maar ook door het via je voeding binnen te krijgen. Door veel verschillende kleuren groente en fruit te eten, krijg je verschillende antioxidanten binnen die helpen bij de aanpak van ‘vrije radicalen’. Met name Bètacaroteen en lycopeen zijn erg goed voor je huid. Deze zitten in hoge concentratie in tomatenpuree, maar ook in spinazie, rode bietjes en wortels. 

Huidkanker 

Door zonverbranding ontstaan ‘vrije radicalen’ in de huid. Dit zijn schadelijke en agressieve zuurstofmoleculen. De verbinding die deze ‘vrije radicalen’ maken met cellen van ons lichaam kunnen beschadiging geven aan het weefsel en stimuleert het ontstaan van kanker. 

Onder invloed van zonnestraling kunnen moedervlekken, kwaadaardig worden. Dit kunnen bestaande moedervlekken zijn of nieuwe moedervlekken. Ook onschuldig ogende bultjes en schilferende plekken kunnen (een voorstadium van) huidkanker zijn. 

Er bestaan 3 soorten huidkanker. Het plaveiselcelcarcinoom (PCC), het basaalcelcarcinoom (BCC) en het melanoom. 

Bij 11% van alle huidkanker, betreft het een melanoom. Het komt het minst vaak voor van alle huidkanker, maar is wel het meest agressief. Een melanoom kan overal op het lichaam voorkomen. Ook op de slijmvliezen, handpalmen, voetzolen en nagels. Melanomen kunnen ook op relatief jonge leeftijd ontstaan, bij vrouwen meestal op het gezicht en de benen, bij mannen op de romp.

Wanneer je een moedervlek check wilt doen, kun je op de volgende punten letten:

A= Asymmetrie

B= Begrenzing, wanneer deze onscherp of onregelmatig is

C= Colour, wanneer er meerdere kleuren zichtbaar zijn in de moedervlek

D= Doorsnee, wanneer de doorsnede groter is dan 5 mm. Ook wanneer er groei is bemerkt, moet je alert zijn. 

E= Elevation, staat voor verhevenheid. Als een moedervlek dikker wordt, is het goed om alert te zijn. 

Wanneer je minimaal 3 van deze punten kunt herkennen is het goed om een huisarts of dermatoloog te bezoeken. 

Een PCC en BCC komen met name voor op zon beschenen gebieden, dus vooral op het voorhoofd, de neus, ooghoeken, jukbeenderen, oren, en romp. Een PCC komt ook vaak op de lippen voor bij rokers. Een PCC en BCC ontstaan meestal op latere leeftijd. Wanneer een plekje niet goed geneest, schilfert, jeukt en groeit. Is het goed om het plekje te laten beoordelen door een arts. 

Bronvermelding: De Huid, Yael Adler